Bé 3 tuổi vẫn chưa nói rõ có phải là dấu hiệu bé chậm nói?
Bé nhà em 3 tuổi, bị chậm nói, chỉ nói được những từ đơn giản, nói câu ghép rất ngọng, tiếp thu, nhận thức kém.
Em đang cho cháu học trường mầm non bình thường với các bạn khác. Đi học cháu cũng có tiến bộ nói thêm được nhiều từ đơn. Em chưa cho đi khám vì bà nội cháu bảo từ từ rồi con sẽ nói được. Tuy nhiên, em vẫn thấy lo lắng, muốn được nghe lời khuyên của chuyên gia.
Chào bạn.
Quá trình làm việc với các bé và phụ huynh chúng tôi nhận thấy trường hợp của bé nhà bạn là khá phổ biến. Ngày nay, môi trường có khá nhiều thông tin và kênh tiếp xúc khác nhau và dễ làm chậm lại các quá trình ngôn ngữ của đứa trẻ. Tuy nhiên giai đoạn 1 – 3 tuổi vẫn là giai đoạn rất quan trọng cho bé hình thành và phát triển ngôn ngữ. Mặt khác ngôn ngữ đóng vai trò tối quan trọng đến quá trình hình thành và phát triển tư duy, ngôn ngữ là cái vỏ của tư duy. Do đó, theo quá trình phát triển tự nhiên, đối với một đứa trẻ trong 3 tuổi, bé có thể hình thành và phát triển được nền tảng cơ bản của ngôn ngữ và giao tiếp như sau:
Con hình thành và phát triển được vốn từ vững nhất định, ít nhất là khoảng 900 từ vựng.
Con biết lắp ghép các từ và phát triển thành các câu nói cơ bản từ 2 thành phần với khoảng 4 – 6 từ. Con hiểu các yêu cầu và sử dụng các mẫu câu giao tiếp thường ngày, quen thuộc với gia đình
Con hình thành và phát triển những khả năng tư duy về mặt ngôn ngữ trong quá trình khám phá thế giới xung quanh thông qua những câu hỏi khác nhau như biết đặt câu hỏi: Ai? Ở đâu? Cái gì? Vì sao? Dùng đại từ: con, mẹ, cô ấy, bạn ấy… và biết dùng các từ để lặp ghép là lý giải cho một số ý kiến của mình như “và, bởi vì”…
Ngoài ra con còn biết vận dụng khá linh hoạt trong các tình huống và có thế biết đươc cách sử dụng câu phủ định: không, không có; Dùng nhiều từ chỉ vị trí; hiểu khái niệm thời gian: hôm nay, ngày mai, hiểu cái nào không có ở đây. Hiểu được 2- 3 động từ, mệnh lệnh trong một câu
Như vậy, những thông tin bạn chia sẻ tuy chưa đầy đủ nhưng cũng có những dấu hiệu bé chậm nói. Tuy nhiên, bé đã có những tiền đề ngôn ngữ nhất định như bạn chia sẻ như: “chỉ nói được những từ đơn giản, nói câu ghép” … Đây là những dấu hiệu khá quan trọng chứng tỏ về khả năng phát triển ngôn ngữ. Do đó bạn không nên quá lo lắng, nhưng cũng cần có những chiến lược nhất định tạo nền tảng phát triển ngôn ngữ cho con. Vì khi bé chậm nói, bé luôn có những hạn chế kèm theo như khả năng tương tác với các bạn yếu hơn, ít hiểu các cách chơi, luật chơi, do đó khó hòa đồng được với các bạn trọng lớp, khả năng hình thành và phát triênr tư duy thông qua hoạt động trò chơi sẽ yếu hơn so với các bạn. Việc bị cản trở về mặt ngôn ngữ diễn đạt và ngôn ngữ nghe hiểu sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển về mặt giao tiếp và nhận thức của bé. Trước hết, để xác định chính xác tình trạng nặng nhẹ, đặc biệt tìm ra nguyên nhân khiến bé chậm phát triển về ngôn ngữ thì cách tốt nhất bạn nên đưa con đi thăm khám lâm sàng cả về mặt y học lẫn tâm lý để bác sĩ có những chẩn đoán kịp thời và từ đó đưa ra hướng can thiệp sớm nhất cho con.
Bên cạnh đó chúng tôi cũng có một vài lời khuyên khi chăm sóc con dành cho bạn, đó là: Bạn và những người thân trong gia đình nên tạo cho bé một môi trường ngôn ngữ thật tốt (không phải qua TV, điện thoại, máy tính…) mà thông qua việc trò chuyện cùng con, đọc thơ, đọc truyện, hát cho con nghe, dạy con học nói mọi lúc mọi nơi để phát triển khả năng về ngôn ngữ cũng như nhận thức cho bé. Lúc dạy con học nói, bạn nên bắt đầu từ những gì bé có, dạy con nói các từ đơn nhưng cần chú ý phát âm rõ ràng, chậm để bé nhìn khẩu hình miệng và dần bắt chước theo, rồi từ từ phát triển thêm từ đôi, câu đơn giản…
Trước những đòi hỏi của bé, bạn không nên đáp ứng ngay mà nên kích thích để bé thể hiện ra bằng lời nói nhu cầu của mình. Ví dụ, bé muốn uống nước thì mẹ dạy bé phải nói được “uống”, “nước”, “uống nước” hay “Mẹ ơi! Nước”… rồi mới đưa cho bé. Tương tự muốn ăn bim bim thì phải nói “ăn” hoặc “bim bim”, “ăn bim bim”, hoặc nói “xin”, “xin ạ” khi được mẹ cho… Người lớn cũng nên dành lời khen tặng cho bé, đáp ứng nhu cầu ngay xem như phần thưởng dành cho bé để khích lệ bé lặp lại những lần sau.
Tìm bạn bè cho bé, mở rộng mối quan hệ với bạn bè cùng lứa tuổi hoặc anh chị lớn hơn để cho bé chơi cùng. Khi chơi bé sẽ phát triển được khả năng ngôn ngữ của mình.
Việc bạn cho bé đến trường đem lại hiệu quả trông thấy, là biện pháp rất tốt tạo điều kiện thuận lợi để bé có môi trường giao tiếp, phát triển ngôn ngữ.
Chúc bạn và gia đình luôn gặp nhiều niềm vui!
